VÒNG BI (BẠC ĐẠN) TRÊN XE MÁY

“Vòng bi”, đúng như tên gọi của nó, bộ phận này được cấu thành từ hai chi tiết “Vòng” và “Bi”. Đây là 1 bộ phận quan trọng, không chỉ trên xe gắn máy mà còn trên ôtô hay các máy móc cơ khí khác. 

Chức năng của vòng bi 

Trên các bức tranh khắc tường còn lại từ thời Ai Cập cổ đại, có rất nhiều bức tranh miêu tả công việc vận chuyển đá để xây dựng kim tự tháp. Trên những bức tranh này chúng ta có thể thấy những phiến đã nặng hàng tấn được di chuyển bằng hệ thống con lăn đặt ở dưới.Và hệ thống con lăn giúp kéo, vận chuyển những vật nặng này chính là khởi nguồn cho sự ra đời của vòng bi.

Tác dụng giảm ma sát 

Vòng bi thường được gắn tại các bộ phận có chuyển động quay trong các loại máy móc nhằm hạn chế việc thất thoát năng lượng nhờ tác dụng làm giảm lực ma sát. Đây là một bộ phận hết sức quan trọng trên xe gắn máy ảnh hưởng lớn tới tiêu hao nhiên liệu, công suất, độ bền của xe.

Các loại vòng bi 

Vòng bi có rất nhiều chủng loại được chế tạo khác nhau tùy theo từng mục đích sử dụng. 

- Vòng bi với rãnh đựng bi - đây là loại phổ thông nhất,

- Vòng bi góc (angular bearing), 

- Ổ bi đũa (Roller bearing),

- Ổ bi đũa côn (Taper roller bearing), 

- Ổ bi chặn (Thrust ball bearing), 

- Ổ bi/bạc đạn kim (Needle roller bearing). 

Trên xe gắn máy thì tùy vào dung tích xy lanh, chủng loại xe thì số lượng vòng bi khác nhau nhưng trên những loại xe thông dụng như là Wave110 hay AB thì có khoảng 16-17 vòng bi. Dưới đây là 1 số chủng loại vòng bi đang được sử dụng trên các loại xe của Honda.

Cấu tạo của vòng bi 

Điển hình nhất là loại vòng bi với rãnh đựng bi.

Những vòng bi với rãnh đựng bi điển hình thường được cấu tạo với một vòng ngoài và một vòng trong. Nằm giữa và tiếp xúc với hai vòng này là những viên bi thép đảm nhiệm chuyển động quay. 

Ngoài bi thép thì cũng có một số loại vòng bi sử dụng con lăn. Các loại vòng bi/bạc đạn sử dụng con lăn thì phải kể tới vòng bi/bạc đạn đũa (Cylindrical roller bearing), vòng bi/bạc đạn kim (Needle roller bearing) hay ổ bi đũa côn (Taper roller bearing). 

Bộ phận chuyển động quay có chức năng đảm nhận chuyển động quay, giảm lực ma sát và đỡ trọng lực. Và để giữ những viên bi thép ở 1 khoảng cách cố định và không bị văng ra ngoài cần phải có gá cố định . 

Mặc dù vòng bi có cấu tạo đơn giản từ bốn bộ phận như trên nhưng mỗi bộ phận cấu thành này đều đòi hỏi độ chính xác cực kỳ cao tới từng submicron (1/10000 mm). Để dễ hiểu hơn về độ chính xác này thì các bạn hình dung nếu ta có phóng to một viên bi lên bằng kích thước của Trái Đất thì độ chênh lệch trên bề mặt viên bi này cũng không quá 50m. 

Các công đoạn chế tạo vòng bi